لوسمی (Leukemia)

لوسمی چیست؟

لوسمی نوعی سرطان است. تمام سرطان ها از سلول شروع می شـوند. سـلول هـا، خون و سایر بافت های بدن را می سازند. در حالت طبیعی سلول ها رشـد کـرده و به سلول های جدید مورد نیاز بدن تقسیم می شوند. هـم چنـین، سـلول هـای پیـر می میرند و سلول های جدید جایگزین آنها می شوند.

گاهی اوقات این فرایند از حالت منظم و طبیعی خارج می شود، بطوری که سـلول های جدید زمانی که بدن به آنها نیاز ندارد تولید می شوند و سلول های پیر زمـانی که باید از بین بروند، از بین نمی روند. لوسمی سرطانی اسـت کـه از سـلول هـای خونی شروع می شود.

سلول های طبیعی خون

سلول های خونی در مغز استخوان تشکیل می شوند. مغزاستخوان، ماده ای نـرم در مرکز اغلب استخوان های بدن می باشد. سلول های خونی نابالغ، سلول بنیادی و بلاست نامیده می شوند. اغلب سلول های خونی در مغز استخوان بالغ شده و سپس وارد رگ های خونی می شوند. خونی که در رگ ها و قلب جریان دارد خون محیطی نامیده می شود.

انواع لوسمی

انواع لوسمی بر اساس سرعت پیشرفت بیماری و بدتر شدن وضعیت بیماری، گروه بندی می شود. لوسمی به دوصورت مزمن (بیماری به آرامی پیشرفت می کند ) یـا حاد (بیماری سریع پیشرفت کرده و بدتر می شود) می باشد.

لوسمی مزمن : در اوایل بیماری سلول های غیر طبیعی خون هنوز وظیفـه خود را انجام می دهند وبیماران مبتلا به لوسمی ممکن است نـشانه ای نداشـته باشند. لوسمی مزمن به آرامی پیشرفت می کند. با افـزایش تعـداد سـلول هـای لوسمی، نشانه های بیماری ظاهر می شود.

لوسمی حاد : سلول های خون خیلی غیر طبیعی هستند . آنها نمی تواننـد وظایف خود را انجام دهند . تعداد سلول های غیر طبیعی به طورسریع افزایش می یابد. لوسمی حاد بسرعت بدتر می شود.

هم چنین، انواع لوسمی براساس نوع گلبول های سفید درگیر، گروه بندی مـی شود. منشا لوسمی می تواند سلول لنفوئیدی و یا میلوئیدی باشـد. لوسـمی کـه سلول های لنفوئیدی را تحت تاثیر قرار می دهد لوسمی لنفوئیدی و لوسمی که سلول های میلوئیدی را تحت تاثیر قرار می دهد، لوسمی میلوئیدی نامیده مـی شود.

علل بیماری لوسمی چیست؟

علاوه بر وراثت که حرف اول را در ابتلا به انواع سرطان می‌زند، افزایش سن، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سموم آفت کش، رژیم غذایی گوشتی و پر چرب، چاقی، هوای آلوده و اشتغال در صنایع و کارهای مربوط به نفت و پتروشیمی از جمله عوامل تشدید کننده احتمال ابتلا به سرطان خون است.

چه کسانی در معرض خطر قرار دارند؟

علت دقیق بروز لوسمی شناخته نشده است. پزشکان به ندرت می توانند علـت این که چرا یک فرد به لوسمی مبتلا می شود ولی فرد دیگر مبتلا نمـی شـود را تشریح کنند. تحقیقات نشان داده است احتمال بروز بیماری درافراد با عوامل خطر مشخص، بیشتر از سایر افراد است. عامـل خطـر یـا ریـسک فـاکتور بـه چیزی اطلاق می شود که شانس ابتلا به بیمـاری را در یـک فـرد افـزایش مـی دهد.

علائم لوسمی

علائم و نشانه ها مانند تمام سلول های خونی، سلول های لوسمی در تمام بدن حرکـت مـی کننـد . بسته به تعداد سلول های غیر طبیعی و محل تجمع این سلول ها، بیماران مبـتلا بـه لوسمی ممکن است تعدادی از نشانه ها را داشته باشند. نشانه های شایع لوسمی عبارتند از :

تب یا تعریق شبانه
عفونت های مکرر
احساس ضعف و خستگی
سردرد
خونریزی و کبود شدگی به آسـانی( خـونریزی از لثـه، لکـه هـای بـنفش پوستی و خونریزی های کوچک زیر پوستی
درد استخوان ها یا مفاصل
تورم یا احساس ناراحتی در شکم (ناشی از بزرگ شدن طحال )
تورم عقده های لنفاوی بویژه گردن یا زیر بغل
کاهش وزن این نشانه ها، علائم قطعی بروز لوسمی نیستند . عفونت یا مشکلات دیگر نیـز ممکن است این نشانه ها را ایجاد کنند. اگر چه کارآزمایی بالینی برخی خطرات را به همراه دارد ولی محققین مراحل خیلی دقیقی را برای حفاظت از جان بیمـاران به کار می گیرند. بیماران علاقمند به شرکت در کارآزمـایی بـالینی بایـد بـا پزشـک صحبت کنند.

روند تشخیص لوسمی

بیماری می‌تواند با شتاب یا به کندی پیشرفت کند. نزدیک۲۵ درصد گونه‌های لوسمی در جریان یک معاینه بالینی معمولی و پیش از اینکه نشانه‌های بیماری ظاهر شوند تشخیص داده می‌شوند. پزشکان معمولاً لوسمی مزمن را با آزمایش خون ساده قبل از شروع علائم تشخیص می‌دهند. روند تشخیص می‌تواند دربرگیرنده موارد زیر باشد:

آزمایش جسمی: شناسایی نشانه‌های فیزیکی و جسمی لوسمی مثل رنگ پریدگی ناشی از کم خونی و ورم غده‌های لنفاوی، کبد یا طحال

آزمایش خون: شمارش تعداد گلوبول‌های سفید یا پلاکت‌های خون

آزمایش سیتوژنتیک: این آزمایش تغییرات ایجاد شده در کروموزوم‌ها ازجمله وجود کروموزوم فیلادلفیا را بررسی می‌کند.

آزمایش نمونه مغزاستخوان: برای تایید تشخیص لوسمی و تعیین نوع و میزان پیشرفت آن در بدن، نیاز به آزمایش‌های بیشتر است.