انواع محیط کشت باکتری

محیط‌های کشت مصنوعی باکتری‌ها

میکروارگانیسم‌ها علاوه بر زندگی در محیط‌های طبیعی، می‌توانند در محیط‌های مصنوعی ساخته‌شده توسط انسان نیز رشد و تکثیر یابند. این محیط‌ها برای تشخیص، جداسازی و شناسایی باکتری‌ها در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند. در ادامه با برخی از رایج‌ترین محیط‌های کشت باکتریایی آشنا می‌شویم:

1. محیط کشت خون‌دار (Blood Agar)

• نوع محیط: غنی‌شده، عمومی
• ترکیب: محیط پایه + 5٪ خون گوسفند
• کاربرد: برای رشد اغلب باکتری‌های بیماری‌زا، به‌ویژه آن‌هایی که به مواد مغذی بیشتری نیاز دارند. همچنین برای بررسی وجود همولیزین‌ها کاربرد دارد.

2. محیط کشت شکلات‌آگار (Chocolate Agar)

• نوع محیط: غنی‌شده
• ترکیب: محیط پایه + خون لیز شده در دمای 70-80 درجه سانتی‌گراد
• کاربرد: رشد باکتری‌های نیازمند به فاکتورهای رشد خاص مانند هموفیلوس آنفلوآنزا و نایسریاها

3. محیط کشت ائوزین متیلن بلو (EMB)

• نوع محیط: انتخابی و افتراقی
• کاربرد: شناسایی باکتری‌های گرم‌منفی روده‌ای مانند E.coli (با رنگ سبز فلزی)

4. محیط کشت سیترات سیمون (Simmon’s Citrate Agar)

• نوع محیط: افتراقی
• ترکیب: سیترات سدیم، آمونیوم دی‌هیدروژن فسفات، برمو تیمول بلو
• کاربرد: شناسایی باکتری‌هایی که سیترات را به عنوان منبع کربن مصرف می‌کنند (تغییر رنگ به آبی)

5. محیط کشت مولر-هینتون (Mueller Hinton Agar)

• نوع محیط: عمومی
• کاربرد: تست آنتی‌بیوگرام به روش دیسک دیفیوژن

6. محیط کشت مک‌کانکی (MacConkey Agar)

• نوع محیط: انتخابی و افتراقی
• ترکیب: صفرا، کریستال ویوله، لاکتوز، معرف نوترد
• کاربرد: شناسایی باکتری‌های گرم‌منفی روده‌ای و بررسی تخمیر لاکتوز

7. محیط SIM (Sulfide Indole Motility)

• نوع محیط: افتراقی
• کاربرد:
  • تولید سولفید هیدروژن (H₂S): ایجاد رنگ سیاه
  • تولید ایندول: واکنش قرمز با معرف کوواک
  • حرکت‌پذیری: گسترش رشد در اطراف خط تلقیح