
(reticulocyte ) رتیکولوسیت
رتیکولوسیت ها گلبولهای قرمز نابالغ حاوی باقیمانده های اسید ریبونوکلئیک ریبوزومی هستند که به تازگی از مغز استخوان آزاد شده اند . ویژگی ریبوزوم ها ، ایجاد واکنش با رنگهای قلیائی خاص مثل آزور B ، بریلیانت کرزیل بلو یا نیو متیلن بلو (NMB) و تشکیل رسوبی بصورت گرانول یا فیلامانت آبی یا بنفش می باشد . این واکنش فقط با رنگهای حیاتی و در نمونه های فیکس نشده صورت می گیرد. به علت زنده بودن سلول ها هنگام رنگ آمیزی، به این نوع رنگ آمیزی، رنگ آمیزی حیاتی اطلاق می گردد.
مراحل مختلف بلوغ رتیکولوسیت ها با توجه به مشخصات مرفولوژیکی، قابل شناسایی می باشند. نابالغ ترین رتیکولوسیت ها حاوی بیشترین مقدار مواد رسوبی ، و بالغ ترین آنها فقط دارای چند جز یا رشته کوتاه از این مواد می باشند. بر این اساس ، رتیکولوسیت ها به چهار گروه تقسیم می شوندکه گروه۱ دارای کلامپ رتیکولوم و گروه ۴ حاوی چند گرانول کوچک می باشند. گروه ۲ و۳ نیز از لحاظ مرفولوژی بین این دو گروه قرار می گیرند. چون اکثر رتیکولوسیت هایی که در خون محیطی دیده می شوند از گروه۴ هستند، شناسایی دقیق رتیکولوسیتها اثر قابل توجهی بر روی صحت شمارش این سلولها دارد . بنابراین گلبولی می بایست به عنوان رتیکولوسیت شمارش گردد که دارای هسته نبوده و داخل آن دو یا چند قطعه از رسوب آبی رنگ ، که ریبوزومی است، دیده شود.
رتیکولوسیتها در رنگ آمیزی معمولی ( با رنگ های گروه رومانوفسکی)، بدلیل ترکیب بازوفیلی سیتوپلاسم و اسیدوفیل هموگلوبین حالت بازوفیل منتشری پیدا کرده و به بصورت “پلی کروماتیک” مشاهده می گردند . این پدیده بطور معمول در رتیکولوسیتهای نابالغ که دارای بیشترین میزان هستند،دیده می شود.
علت انجا آزمایش شمارش رتیکولوسیت ها چیست؟
این آزمایش به دلایل زیر انجام می شود:
• بررسی اینکه کم خونی به دلیل کاهش تولید گلبول های قرمز ایجاد می شود و یا از دست دادن گلبول های قرمز.
• ارزیابی کارکرد مغز استخوان
• ارزیابی نحوه درمان کم خونی ها.
برای مثال: افزایش شمارش رتیکولوسیت ها به معنی درمان با آهن و یا سایر روش های درمان کم خونی استپ
آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟
آمادگی خاصی لازم نیست.
آزمایش شمارش رتیکولوسیت ها چگونه انجام می شود؟
۱٫ بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
۲٫ تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
۳٫ فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
۴٫ وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
۵٫ باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
۶٫ قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
۷٫ فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل
بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟
نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.
خطرات
ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود داردکه محل نمونه گیری کبود شود.
در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.
نتیجه آزمایش شمارش رتیکولوسیت ها
آزمایش رتیکولوسیت میزان گلبول های قرمز نابالغ را که مغز استخوان می سازد و به جریان خون آزاد می کند، شمارش می کند.
میزان طبیعی رتیکولوسیت
میزان شمارش رتیکولوسیت ها به عنوان درصدی از گلبول های قرمز است (که تعداد رتیکولوسیت ها تقسیم بر تعداد کل گلبول های قرمز، ضرب در ۱۰۰)
میزان طبیعی رتیکولوسیت ها در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.
شمارش رتیکولوسیت ها
بالغین: ۰.۵%–۱.۵%
نوزادان: ۳%–۶%
افزایش میزان رتیکولوسیت ها
افزایش میزان رتیکولوسیت ها ممکن است به معنی افزایش ساخت گلبول های قرمز در مغز استخوان باشد. این مسئله در خونریزی شدید، بعضی از کم خونی ها و رفتن به ارتفاعات ایجاد می شود.
این شرایط باعث از بین رفتن گلبول های قرمز می شود. ( همولیز )
میزان رتیکولوسیت ها بعد از درمان کم خونی پرنیشیوز، فقر آهن و یا کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک افزایش می یابد.
کاهش میزان رتیکولوسیت ها
کاهش میزان رتیکولوسیت ها ممکن است به دلیل ساخت کمتر گلبول های قرمز در مغز استخوان باشد که ممکن است به دلیل کم خونی آپلاستیک و یا سایر انواع کم خونی ها مثل کم خونی فقر آهن باشد.
کاهش میزان رتیکولوسیت ها می تواند به دلیل عفونت، تماس با اشعه به مدت طولانی و یا توسط بعضی از داروها که باعث آسیب به مغز استخوان می شود، باشد.
چه عواملی بر روی نتیجه آزمایش تاثیر دارد؟
عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید واین که نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:
• مصرف بعضی از داروها. مثل داروهای بیماری پارکینسون، آرتریت روماتوئید، تب، مالاریا و شیمی درمانی.
• رادیو تراپی
• باردار بودن
• تزریق خون اخیر
بررسی ها و تفکرات
در کم خونی ها شمارش رتیکولوسیت ها غیر طبیعی است چون میزان گلبول های قرمز و هموگلوبین کم است. همچنین شمارش رتیکولوسیت ها در کم خونی ها به طور کاذب بالا می رود به همین دلیل پزشک موقع بررسی وضعیت کم خونی، میزان شمارش رتیکولوسیت ها را بررسی می کند. اندکس رتیکولوسیت (RI) موقعی که کم خونی وجود دارد اندازه گیری می شود.
شمارش رتیکولوسیت ها ممکن است به همراه سایر آزمایشات به پزشک در تشخیص نوع کم خونی کمک کند.
کاهش میزان رتیکولوسیت ها ممکن است نیاز به نمونه برداری از مغز استخوان داشته باشد.
ترجمه شده از وبسایت www.webmd.com